Тау-кен металлургия саласы парниктік газдардың ең ірі үш эмитентінің бірі болып табылады. ESG, Жасыл трансформация, климатты басқару және тау-кен қалдықтарын басқару – бұл қоршаған ортаны қорғауға және тұрақты дамуға ықпал ететін маңызды бастамалар. Көміртекті бейтараптыққа көшу жаңа өндірістік және энергетикалық технологияларға үлкен инвестицияларды қажет етеді. Салық ауыртпалығы мен салық ортасының тұрақтылығы инвестициялық жоспарлауға және тау-кен саласындағы компаниялардың «жасыл» дамуына әсер ететін маңызды фактор болып табылады.
- Қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік талаптардың өзгеруіне шолу.
- Тау-кен өндіру саласының «жасыл» трансформациясын ынталандырудың және Қазақстанда көміртегі бейтараптығына көшудің мемлекеттік құралдары.
- Тау-кен өнеркәсібінде ERP принциптерін енгізу тәжірибесі
- Әлеуетті мүмкіндіктерді анықтау және декарбонизация технологияларын енгізу тиімділігін бағалау.
- Тау-кен орындарында жаңартылатын энергия көздерін құру.
- Көміртегі бірлігі нарығын дамыту (VCM).
- Қазақстанның тау-кен өндіру секторында парниктік газдар шығарындыларын азайту мониторингінің практикасы мен жаңа технологиялары.
- Ресурстарды, материалдарды және қалдықтарды басқарудың тиімділігін арттыру үшін айналмалы экономикаға көшу.
- Парниктік газдар шығарындыларын азайту және қоршаған ортаға теріс әсерді азайту технологияларын пайдалануды жандандыру бойынша ғылыми-техникалық ынтымақтастық.
- Жерді жою және рекультивациялау стандарттарын енгізу тәжірибесі.
Геологиялық саланың алдында тұрған негізгі сын-қатер – қорлардың аз өндірілуі. Геология ғылымын дамыту және шикізатпен қамтамасыз ету үшін Қазақстанда Ұлттық геологиялық қызмет құрылды және геология саласын дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдамасы қабылданды. Геологиялық ақпаратқа қол жеткізуді жеңілдету үшін «KAZNEDRA» ведомствоаралық ақпараттық жүйесі құрылады. Саланың негізгі проблемаларын шешу үшін жер қойнауын геологиялық зерттеудің тиімділігін арттыру және ақпараттандыру, цифрландыру технологияларын пайдалана отырып, минералдық-шикізат базасын толықтыру бойынша жұмыс жүргізу жоспарлануда.
- Барлық деректерді машинада оқылатын түрде ала отырып, геологиялық барлау кезеңінен өндіру мен өңдеуге дейінгі деректердің үздіксіз қозғалысына негізделген саланы басқарудың жаңа модельдері.
- Тау жыныстары бойынша өзек қоймаларын құру және цифрландыру.
- Қазақстандағы геологиялық құрылымдарды цифрлық картаға түсіру.
- Жер асты ресурстарын болжауға және талдауға көмектесу үшін жасанды интеллектті (ЖИ) пайдалану.
- Геологиялық түзілімдерді болжау үшін машиналық оқыту алгоритмдерін қолдану.
- Зерттеу дәлдігін жақсарту үшін геофизикалық деректерді спутниктік суреттермен біріктіру.
- Қол жеткізу қиын аймақтарда кескіндер мен деректерді алу үшін жасанды интеллект пен дрондық технологияларды қолдану.
- Инвестициялық жобаларды талдау және іске асыру кезінде цифрлық технологияларды пайдалану.
Қазақстан пайдалы қазбалардың көптеген түрлерінің расталған қорлары бойынша әлемнің жетекші елдерінің алғашқы ондығына кіреді. Экономиканың өндіруші секторы ЖІӨ-нің шамамен 30%-ын қамтамасыз етеді. қамтамасыз етеді. ТМК-ның бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін таяу жылдары минералдық-шикізат базасын толықтыру, жер қойнауын пайдаланушылардың бірыңғай платформасында бизнес-процестерді оңайлату және автоматтандыру, базалық металдарды дайын өнімге дейін өңдеуді тереңдету жөнінде шаралар қолданылатын болады.
- Басым пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді жандандыру жөніндегі ұлттық бағдарлама.
- Ұлттық Геологиялық Қызметтің инвестициялық тәуекелдерді төмендету және ерте кезеңде жұмыстар жүргізу және болжамды ресурстары бар перспективалы учаскелерді қалыптастыру жөніндегі жоспарлары.
- Геологиялық барлауға инвестициялар тартудың жаңа құралдары.
- Инвесторларға ұсынылатын қатты пайдалы қазбалар кен орындарының экономикалық көмектерін арттыру.
- Қатты пайдалы қазбалардың ресурстары мен қорлары бойынша есептіліктің халықаралық стандарттарына көшуді аяқтау.
- Инвесторлардың геологиялық ақпаратқа қол жеткізуін жеңілдету үшін «ашық» ақпараттық жүйені құру.
- Деректерге негізделген саланы басқарудың жаңа үлгісі.
- Кен орындарын ашушылардың оны игеру құқықтарын қорғау.
- Пайдаланылмаған жер қойнауын мемлекеттік қорға қайтару мақсатында кен орындарын тексеру.
- Жер қойнауын пайдаланушылардың қызметіне ғарыштық мониторинг жүргізу
Қазақстан, транзиттік экономикасы бар басқа елдер сияқты, цифрлық экономикадағы бірегей перспективаларға тап болады. Бұл пайда табуға оларды коммерцияландыру үшін цифрлық және деректермен жұмыс істеу тәсілін өзгертуді қажет етеді. Ол сондай-ақ жаңа цифрлық платформаларды пайдалану және экономиканың әртүрлі секторларының жұмысын оңтайландыру және ресурстарды бөлу үшін бизнес үлгілерін қолдану арқылы цифрлық трансформация мүмкіндіктерін ашады.
- Жер қойнауын пайдаланушылардың өндірістік процестерін өнеркәсіптік автоматтандыру мен цифрландырудың технологиялық шешімдері.
- Тау-кен өнеркәсібіндегі процедураларды басқаруды тексеруді, визуализациялауды, автоматтандыруды қамтитын цифрлық жобалар; техникалық қызмет көрсету мен жөндеудің автоматтандырылған жүйесін әзірлеу; кен орындарын геомеханикалық модельдеу; объектілер инфрақұрылымының 3D-модельдерін жасау және т.б.
- Жабдықтың техникалық жай-күйін визуализациялауға және оның тоқтап қалуын қысқартуға ықпал ететін профилактикалық тексерулер мен техниканы жөндеудің цифрлық есебі.
- Карьерлердегі жарылғыш жұмыстарды өндіруде болжау мен жобалаудың компьютерлік моделінің бағдарламалық жасақтамасы.
- Кен орындарының көлік жүйелерінің цифрлық екілігі.
- Тау-кен байыту кәсіпорнының цифрлық екілігі.
- Тау-кен көлік кешенін басқарудың бірыңғай автоматтандырылған жүйелері.
Геологиялық саланың алдында тұрған негізгі сын-қатер – қорлардың аз өндірілуі. Геология ғылымын дамыту және шикізатпен қамтамасыз ету үшін Қазақстанда Ұлттық геологиялық қызмет құрылды және геология саласын дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдамасы қабылданды. Геологиялық ақпаратқа қол жеткізуді жеңілдету үшін «KAZNEDRA» ведомствоаралық ақпараттық жүйесі құрылады. Саланың негізгі проблемаларын шешу үшін жер қойнауын геологиялық зерттеудің тиімділігін арттыру және ақпараттандыру, цифрландыру технологияларын пайдалана отырып, минералдық-шикізат базасын толықтыру бойынша жұмыс жүргізу жоспарлануда.
- Барлық деректерді машинада оқылатын түрде ала отырып, геологиялық барлау кезеңінен өндіру мен өңдеуге дейінгі деректердің үздіксіз қозғалысына негізделген саланы басқарудың жаңа модельдері.
- Тау жыныстары бойынша өзек қоймаларын құру және цифрландыру.
- Қазақстандағы геологиялық құрылымдарды цифрлық картаға түсіру.
- Жер асты ресурстарын болжауға және талдауға көмектесу үшін жасанды интеллектті (ЖИ) пайдалану.
- Геологиялық түзілімдерді болжау үшін машиналық оқыту алгоритмдерін қолдану.
- Зерттеу дәлдігін жақсарту үшін геофизикалық деректерді спутниктік суреттермен біріктіру.
- Қол жеткізу қиын аймақтарда кескіндер мен деректерді алу үшін жасанды интеллект пен дрондық технологияларды қолдану.
- Инвестициялық жобаларды талдау және іске асыру кезінде цифрлық технологияларды пайдалану.
Қазақстанның орасан зор аумағын ескере отырып, геологиялық-іздестіру жұмыстарының тиімділігі көбінесе озық технологияларды пайдалануға, кешенді талдауға және мамандардың жоғары құзыреттілігіне байланысты. Қазақстанда ГРР инновациялық әдістерін қолдана отырып, геологиялық саланы жаңғырту курсы қабылданды. Жаңғырту сонымен қатар кен орындарын бағалау сапасын арттыру және оларды игеру мен пайдаланудың оңтайлы әдістерін анықтау міндеттерін шешуге көмектеседі.
- Кен орындарын бағалау сапасын арттыру үшін салалық тәжірибелерді жаңғырту.
- Нақты уақыт режимінде геологиялық зерттеулердің деректерін жинауға, өңдеуге және талдауға мүмкіндік беретін технологияларды дамыту.
- Сапаны арттыру және процестерді жеделдету үшін мамандардың күнделікті қол жұмысын автоматтандыру.
- Цифрлық өзектен, геологиялық зерттеу деректерінен, сейсмикалық барлаудан, аймақтық және бассейндік модельдеуден цифрлық геологиялық модельдерге дейін үздіксіз тізбектер құру.
- Үнемі келіп түсетін жаңа деректер негізінде геологиялық модельдерді автоматтандырылған жаңарту.
- Жоспарлау дәлдігі мен шешім қабылдау жылдамдығын жақсарту үшін Big Data және Data Mining технологияларын қолдану.
- Кен орындарын бағалау сапасын арттыру және оларды игеру мен пайдаланудың оңтайлы әдістерін анықтау.
- Өндірудің рентабельділігін арттыру үшін бұрғылау-жару жұмыстарының көрсеткіштерін компьютерлік модельдеу.
Хром, мыс, германий, литий және басқа да TPI күн батареялары, жел турбиналары және батареялар сияқты жаңартылатын энергия технологияларын дамыту үшін маңызды металдар болып табылады.
Аса маңызды кендер мен металдарды өндіру және экспорттау әлеуеті бойынша Қазақстан әлемде төртінші орында, ал алюминий бойынша ТОП-10-ға кіреді. Жаһандық сұраныс пен халықаралық инвестициялар мен технологиялармен ынталандырылған Қазақстан аккумуляторлық металдар мен басқа да маңызды материалдарды әлемдік нарықтарға стратегиялық жеткізуші болуға дайын. Елде өндірілген кендер мен металдардың бір бөлігі ғана өңделетінін ескерсек, әртараптандырылған өндірісті құру тұрақты экономикалық және әлеуметтік даму үшін өте маңызды.
- «Жасыл экономика» үшін кобальт, никель, литий және басқа металдардың ауқымды өндірісін дамыту әлеуеті.
- Шикізатты қауіпсіз және тұрақты жеткізуді қамтамасыз ету үшін Қазақстан мен ЕО арасындағы стратегиялық әріптестіктің жол картасы.
- «Жасыл» өндіріс және «жасыл энергетика» тізбектерін дамыту.
- Ресурстарды тұрақты пайдалану: материалдарды пайдалану тиімділігін барынша арттыра отырып, кен мен металл өндіруді ұлғайту.
Пайдалы қазбаларды қарқынды өндіруге байланысты геологиялық саланың алдында тұрған негізгі сын-қатер қорлардың аз толықтырылуы болып табылады. Мемлекет, инвесторлар мен бизнестің қатысуымен жер қойнауын геологиялық зерттеуді жандандыру талап етіледі. Таяу болашақта минералды-шикізат базасын толықтыру, жер қойнауын пайдаланушылардың бірыңғай платформасында бизнес-процестерді оңайлату және автоматтандыру, сондай-ақ металдарды өңдеуді түпкілікті өнімге дейін кеңейту көзделген. 2023 жылы Қазақстанда 149 инвестициялық жоба енгізу жоспарлануда. Ең ірілері өндірісті жаңғыртумен және облыстар мен өңірлердің кешенді әлеуметтік-экономикалық даму жоспарларын іске асырумен байланысты
- Қазақстанда тау-кен металлургия өнеркәсібін жаңғырту және дамытуға арналған жаңа мүмкіндіктер, ынталандырулар мен сын-қатерлер.
- Қазақстанда пайдалы жаңа кен орындарын ашу перспективалары.
- Ірі өндіруші компаниялардың қатты пайдалы қазбалардың рентабельді қорларын молайту жөніндегі тәжірибесі мен стратегиялары.
- Жергілікті өндірушілерді шикізатпен қамтамасыз ету жөніндегі талаптар.
- Жер қойнауын геологиялық зерттеу тиімділігін арттыру және минералды-шикізат базасын толықтыру.
- Қазақстанда тау-кен өнеркәсібін дамыту және жаңғырту үшін шетелдік инвестициялар мен технологияларды тарту.
- Минералды-шикізат базасын молайтуды жандандыру үшін жасөспірімдер жобаларын дамыту перспективалары.
- Жасөспірімдер жобаларын қаржыландырудың заманауи тәжірибесі.
- Минералды-шикізат ресурстарын пайдалануды оқшаулайтын «өнеркәсіптік хабтар» тұжырымдамасын іске асыру және қосылған құны жоғары өнімдер өндірісін дамыту.